نیستاگموس چشم چیست+ حرکات غیر ارادی چشم
نیستاگموس چشم یکی از انواع بیماری‌های چشم به حساب می‌آید که در آن چشم‌ها به‌طور مکرر حرکات کنترل نشده‌ای را از خود نشان می‌دهند. البته حرکت چشم تنها مشکلی نیست که بیمار مبتلا با آن سروکار دارد، بلکه این حرکات باعث کاهش دید و عدم تعادل فرد نیز می‌شود. اما دلیل بروز این بیماری چیست؟
آیا راهکار درمانی خاصی برای این عارضه وجود دارد؟ اصلاً چگونه متوجه شویم که به این بیماری دچار شده‌ایم؟ اگر در مورد بیماری نیستاگموس کنجکاو هستید و به دنبال اطلاعات جامعی می‌گردید، ادامه مطلب را از دست ندهید!
نیستاگموس چشم را بیشتر بشناسیم
نیستاگموس باعث حرکات غیر ارادی چشم می‌شود؛ حرکات چشم ممکن است به‌صورت افقی، عمودی و دایره‌ای باشد. در این حالت چشم‌ها قادر به مشاهده اجسام نیستند. به همین دلیل است که گاهی بیمار به‌منظور دید بهتر، سر خود را تکان داده یا آن را در وضعیت نامعقول قرار می‌دهد تا بتواند اجسام را مشاهده کند.
این حرکات گاه به‌صورت آهسته و گاهی نیز سریع اتفاق می‌افتد. از طرفی این بیماری معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند. خوب است بدانید که این نیستاگموس هم در بزرگسالان و هم در کودکان دیده می‌شود.
خستگی و استرس، علائم این بیماری را تشدید می‌کند. اما این عارضه به چه علت رخ می‌دهد و علائم آن چیست؟
علائم نیستاگموس چشم
پیش از پرداختن به علل بروز این بیماری، بد نیست که با نشانه‌های آن آشنا شویم. علامت اصلی این عارضه، حرکات سریع چشم است که قابل کنترل نیست. همان‌طور که اشاره شد، این حرکات به شکل‌های مختلفی روی می‌دهد و حتی سرعت این حرکات گاهی بالا و گاهی آهسته‌تر است.
البته علاوه بر حرکات سریع چشم، این بیماری با نشانه‌های دیگری نیز همراه است که ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
1.حساسیت به نور؛
2.سرگیجه؛
3.مشکل دید در تاریکی؛
4.مشکلات بینایی؛
5.نگه داشتن سر در حالت کج یا چرخیده؛
6.احساس اینکه محیط اطراف در حال حرکت است.
انواع نیستاگموس چشم
دو نوع نیستاگموس وجود دارد: نیستاگموس مادرزادی و اکتسابی. در ادامه هر یک از انواع این بیماری را بررسی خواهیم کرد.
نیستاگموس مادرزادی
این نوع نیستاگموس در نوزادان معمولاً در ۶ هفتگی تا ۳ ماهگی آنان اتفاق می‌افتد. پزشکان بروز این عارضه در نوزادان را وراثتی می‌دانند؛ به‌گونه‌ای که از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند. این نوع بیماری معمولاً هر دو چشم نوزاد را درگیر می‌کند و چشم‌ها به‌طور غیر ارادی حرکت می‌کنند.
کودکان مبتلا به این بیماری اجسام را در حال حرکت درک نمی‌کنند، با این حال ممکن است که تاری دید را تجربه کنند.
نیستاگموس اکتسابی
نیستاگموس اکتسابی همان‌طور که از نام آن پیداست در طول زندگی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. بیماری‌های مختلف، مصرف الکل و مواد مخدر از جمله علل بروز این بیماری هستند.
برخلاف کودکان مبتلا به این بیماری، بزرگسالان مبتلا به نیستاگموس اکتسابی اغلب می‌گویند که اشیای اطراف آنها در حال حرکت است و به نوعی سرگیجه دچار هستند.
بررسی علل بروز نیستاگموس و خطرات آن
نیستاگموس بیشتر در اثر یک مشکل عصبی ایجاد می‌شود که بدو تولد یا اوایل کودکی خود را بروز می‌دهد. البته این احتمال وجود دارد که این بیماری در بزرگسالی نشانه‌ای از سکته مغزی، ضربه یا بیماری مولتیپل اسکلروزیس باشد.
البته عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری تاثیرگذار هستند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
1.آلبینسیم؛
2.عیب انکساری شدید مانند نزدیک بینی یا آستیگماتیسم؛
3.آب مروارید مادرزادی؛
4.مصرف داروهای خاص مانند داروهای ضد صرع؛
5.بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی مرکزی.
نیستاگموس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
این عارضه معمولاً با معاینه کامل چشم قابل تشخیص است. البته آزمایشاتی نیز صورت می‌گیرد که بروز این بیماری را تایید می‌کنند. در آزمایش نیستاگموس ممکن است که موارد زیر مورد بررسی قرار بگیرند:
1.شرح حال کلی بیمار و تعیین هر گونه علائمی که او تجربه می‌کند. در این مرحله هر گونه مشکل سلامتی، داروهای مصرف شده و عوامل محیطی که منجر به بروز علائم شده‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
2.اندازه‌گیری حدت بینایی به‌منظور ارزیابی تأثیر این بیماری بر دید انجام می‌شود؛
3.تعیین عدسی مورد نیاز به‌منظور جبران خطای شکست نور (نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم) صورت می‌گیرد؛
4.آزمایش چگونگی تمرکز، حرکت چشم و سر به‌منظور دستیابی به تصویری واضح صورت می‌گیرد.
از آنجا که نیستاگموس چشم اغلب به‌دلیل مشکلات زمینه‌ای و بیماری‌های دیگر صورت می‌گیرد، ممکن است نیاز به آزمایشات دیگر مراجعه نزد پزشک متخصص باشد. البته پزشک چشم نیز این بیماری را تشخیص داده و بسته به فرد، گزینه‌های درمانی را به او اعلام می‌کند. سایر آزمایشات ممکن است شامل معاینه گوش، معاینات سیستم عصبی یا MRI مغز باشد.
راهکارهای درمانی نیستاگموس
درمان نیستاگموس چشم به‌علت بروز آن برمی گردد. خبر بد برای افرادی که با این بیماری متولد می‌شوند، این است نوع مادرزادی نیستاگموس قابل درمان نیست. با این حال افراد مبتلا به این بیماری این امکان را دارند که عینک یا لنزهای تماسی استفاده کنند. اگرچه استفاده از لنز یا عینک این بیماری را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند دید بهتری به افراد بدهد و در ادامه به کند شدن حرکات چشم کمک کند.
به‌ندرت احتمال دارد که از جراحی برای حل این مشکل استفاده شود. با این وجود در جراحی ماهیچه‌های چشم که وظیفه حرکت چشم‌ها را بر عهده دارند، تغییر موقعیت داده می‌شوند.
لازم به ذکر است که این جراحی نیستاگموس چشم را درمان نمی‌کند، بلکه به افراد این امکان را می‌دهد که برای دید واضح‌تر نیاز به چرخاندن سر نداشته باشند و حرکت چشم‌ها محدودتر شود.
از طرفی گاهی قطع مصرف دارویی خاص، الکل و مواد مخدر به رفع این بیماری کمک می‌کند.
آیا امکان پیشگیری از نیستاگموس چشم وجود دارد؟
نیستاگموس ممکن است ارثی باشد و فرد با این عارضه متولد شود. از طرفی این بیماری ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر باشد. تعیین علت بروز این عارضه با مراجعه نزد پزشک امکان‌پذیر است.
با این حال راهکاری برای پیشگیری از این بیماری پیشنهاد نشده است. عدم استفاده از الکل و مواد مخدر می‌تواند در کاهش احتمال به این بیماری مؤثر باشد، با این وجود راهکار قطعی برای پیشگیری از آن ارائه نشده است.
نکاتی که به زندگی با نیستاگموس کمک می‌کند
نکاتی وجود دارد که به فرد کمک می‌کند تا راحت‌تر با این بیماری چشم کنار بیاید. ما در ادامه برخی از این نکات ساده اما مهم را بیان خواهیم کرد.
1.استفاده از کتاب‌های چاپ بزرگ و افزایش اندازه فونت در تلفن همراه، رایانه و تبلیت؛
2.تشویق کودکان به کنترل چشمان خود و استفاده از آنها با انتخاب اسباب بازی‌های بزرگ و رنگ روشن؛
3.انتخاب اسباب بازی‌هایی با ساختار خاص که صدا ایجاد می‌کنند نیز مناسب است؛
4.استفاده از کلاه، عینک آفتابی به‌منظور کاهش شدت نور خیره کننده توصیه می‌شود.
به هر حال خانواده، معلم و محیط مدرسه باید شرایط کودکان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری را درک کنند و تا جای ممکن شرایط لازم برای زندگی راحت آنها را فراهم آورند.
سؤالات متداول
1.آیا نیستاگموس اکتسابی خود به خود برطرف می‌شود؟
در بیشتر مواد نیستاگموس چشم اکتسابی پس از رفع علت بروز بیماری خود به خود برطرف می‌شود. با این حال در موارد نادر این امکان وجود دارد که این بیماری در اثر یک بیماری جدی مانند سکته مغزی، آب مروارید، اختلال داخلی گوش یا ضربه به سر رخ دهد.
2.آیا نیستاگموس چشم یک بیماری جدی است؟
نیستاگموس مادرزادی به‌طور معمول ارثی بوده و ارتباطی با عارضه جدی ندارد. با این حال نوع اکتسابی این بیماری ممکن است نشانه شرایط پزشکی حاد مانند سکته مغزی، بیماری‌های التهابی، ضربه به سر و شرایط دیگر باشد.
3.آیا نیستاگموس قابل درمان است؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای نیستاگموس چشم ارائه نشده است. اگرچه این بیماری ممکن است که باعث تاری دید شود، اما به کمک عینک یا لنز می‌توان دید مناسبی برای کودکان یا بزرگسالان فراهم کرد.
4.نیستاگموس چشم تا چه مدت ادامه پیدا می‌کند؟
این بیماری معمولاً بین ۶ ماهگی تا ۳ سالگی کودک رخ می‌دهد و در سنین ۲ تا ۸ سالگی خود به خود بهبود پیدا می‌کند.
