تاریخچه ۲۰۰۰ ساله عینک آفتابی
شاید گمان کنید تاریخچه عینک آفتابی یا در اصطلاح عامیانه‌تر عینک دودی، به قدمت تاریخچه خود عینک نیست. البته این گمان تا حدودی درست است اما درمورد ایده‌ی اولیه نمی‌توان چنین نظری داشت. با دکتر عینک همراه شوید تا بدانید عینک آفتابی زیبا و باکیفیت روی چشمتان چه روزگاری را سپری کرده است.
اختراع نخستین عینک آفتابی
عینک آفتابی هم‌اینک یکی از عناصر مهم مد و فشن به شمار می‌رود. البته هدف اولی از ابداع چنین عینکی در تاریخچه ی عینک آفتابی، همان پیشگیری از آزار نور شدید بوده است. عینک آفتابی امروزی علاوه بر نور خورشید، چشم را از آسیب سایر نورهای مرئی با انرژی زیاد نیز حفظ می‌کند. اما نخستین نشانه‌های ایده‌پردازی و اجرا در تاریخچه عینک آفتابی را می‌توان نزد اینوئیت‌ها یافت. مردمانی که در نواحی قطب شمال در محدوده‌ی دانمارک، آمریکا و کانادا زندگی می‌کنند. شگفت‌آور این است که سابقه‌ی ابداع آنان به دوهزار سال پیش باز می‌گردد.
در عینک آفتابی اینوئیت‌ها اثری از شیشه نبود. نخستین عینک در تاریخچه عینک آفتابی از جنس عاج صاف و پهن شده بود. همچنین ممکن بود با توجه به اقلیم، از شاخ گوزن، استخوان و چوب تراشیده‌ی درختان استفاده شود. شکافی باریک نیز برای دیدن در آن تعبیه می‌شد. این شکاف البته متمرکز شدن دید و بهبود بینایی را نیز به ارمغان می‌آورد. اینوئیت‌ها این عینک را برای کاهش آزار ناشی از نورانعکاس یافته از برف ابداع کرده بودند. این نکته خصوصا برای افرادی که در مورد ضرورت عینک آفتابی زمستانی تردید دارند، درخور توجه است!
تاریخچه اختراع اولین عینک آفتابی
البته اینوئیت‌ها تنها مردمانی نبودند که به فکر اختراع اولین عینک آفتابی افتادند. پلینی بزرگ در تاریخ طبیعی خود از نرون امپراتور مشهور رومی در این باره یاد می‌کند. او درباره نرون چنین گزارش می‌دهد که هنگام تماشای نبرد گلادیاتورها از ابزاری خاص استفاده می‌کرده است. ابزار نرون، سنگ‌های قیمتی صیقل داده شده برای کاهش شدت نور آفتاب بوده است. البته گفته می‌شود ابزار نرون، در عین حال که در تاریخچه عینک آفتابیگران‌قیمت‌ترین محسوب می‌شده، بی‌اثرترین آن‌ها نیز بوده است!
شکل دیگری از ایده‌ی محافظت از چشم در برابر آفتاب، در چین رخ داده است. در قرن دوازدهم میلادی برخی از قضات چینی نوعی از نوعی محافظ استفاده می‌کردند. این محافظ از صفحات مسطح ساخته شده از عدسی‌های کوارتزدود اندود بود. البته هدف اصلی از ساخت چنین اشیایی بیشتر پنهان کردن سیما بود. اما درهرحال چشم آنان را نیز از نور حفظ می‌کرد.
پیدایش صورت مدرن در تاریخچه عینک آفتابی
چطور شد که صفحه‌های عاجی، استخوانی یا چوبی شکاف‌دار تبدیل به عینک‌آفتابی مدرن شدند؟ عینک آفتابی نیز مانند هر ابزار و مصنوع دیگر، مسیر پر پیچ و خمی را برای بهبود و رسیدن به شکل امروزی خود، طی کرده است. در ادامه مراحل رشد عینک و تبدیل آن به شکل امروزی آن را شرح می دهیم.
نخستین جرقه اختراع عینک آفتابی
در نیمه‌ی قرن هجدهم که عینک‌ها به‌صورت دو عدسی متصل با سیم درآمد، تاریخچه عینک آفتابی نیز وارد مرحله تازه‌ای شد و نخستین جرقه اختراع عینک آفتابی زده شد. در همین دوره بود که شخصی به نام جیمز آیساک ایده‌ی رنگی کردن عدسی‌ها را داد. البته اعتقاد او بر این بود که عدسی‌های رنگی آبی و سبز می‌توانند به بهبود بینایی کمک کنند. شاید او چیز زیادی از این موضوع نمی‌دانست که ایده‌اش بعدها در مد و فشن جلوه خواهد کرد.
اختراع عینک آفتابی
به‌هرترتیب نخستین کاربرد محض عدسی‌ها برای محافظت از چشم در برابر آفتاب، در قرن بیستم رخ داد. اولین انگیزه برای چنین ابداعی، بیماران مبتلا به سفلیس بودند. این بیماری عبارت است از حساسیت چشم به نور. بنابراین نخستین عینک‌ها با عدسی زرد و قهوه‌ای در تاریخچه عینک برای این بیماران ساخته شد. نکته مهم این است که بر این اساس استفاده از عینک آفتابی در این زمان نشانه‌ی بیماری بود. پس بازهم باید پروسه‌ای طی می‌شد تا عینک آفتابی ماهیت خوشایندتری بیابد.
نقش ستارگان سینمایی در تاریخچه عینک آفتابی
دیری نپایید که ستاره‌های سینمایی شروع به استفاده از این عینک‌ها کردند. به‌طوری‌که در سال ۱۹۲۰ این کاربری کاملا عادی شده بود. در تاریخچه عینک آفتابی استفاده این ابزار توسط هنرپیشگان و ستارگان سینما دو علت مهم و عمده داشت. علت ظاهری، عدم تمایل به شناخته شدن فوری در محافل عمومی بود. آنان می‌خواستند به این ترتیب قدری از مشکلات شهرت که ملازم حرفه‌شان بود، بکاهند. اما یک دلیل مهم دیگر که معمولا از دید عموم پنهان بود، پوشاندن سرخی چشم‌ها بود. علت این عارضه قرار گرفتن در معرض لامپ‌ها و پروژکتورهایی بود که در استودیوهای ضبط فیلم به کار می‌رفت.
تاریخچه ورود عینک آفتابی به عرصه مد
وقتی ستارگان سینما به سمت استفاده از عینک آفتابی متمایل شدند، قطعا این وسیله ماهیت تازه‌ای یافت. موج استقبال از عینک آفتابی به اوج رسید. در چنین شرایطی یک تاجر باهوش توانست از فرصت به نحو احسن استفاده کند. او شروع به ساخت انبوه عینک آفتابی تولید شده از سلولوئید کرد. این تولید انبوه در سال ۱۹۲۹ در نیوجرسی تحقق یافت. تا حدود ده سال بعد، استقبال از عینک آفتابی به تیتر مهمی در روزنامه‌ها تبدیل شد. جالب است که در آن زمان فقط ۲۵ درصد از کاربران، این ابزار را برای محافظت از چشم در برابر آفتاب استفاده می‌کردند. یعنی جنبه‌ی مد و زیبایی عینک آفتابی بود که سبب فراگیر شدن آن شد.
اما تقریبا در همین زمان بود که عدسی‌های پلاریزه با یک فیلتر خاص در دسترس قرار گرفتند. این عینک‌ها مانع از نور انعکاس یافته از برف و شن و ماسه می‌شدند. پس از مدتی عینک‌هایی توسط خلبانان هواپیماهای جنگنده طی جنگ جهانی مورد استفاده گسترده قرار گرفت. انگیزه استفاده از این عینک‌ها که برای ممانعت از خیرگی به نور آفتاب هنگام پرواز طراحی شده بود. این عینک‌ها که تولیدکننده‌شان کمپانی آمریکایی Bausch and Lomb بود، همان عینک‌های معروف Ray Ban بودند. عینک‌هایی که بازهم به‌طور گسترده وارد عرصه مد و زیبایی شدند.
عینک آفتابی امروزی
فراز و نشیب‌های بسیاری در تاریخچه اختراع عینک آفتابی طی شد تا به مرحله امروز رسید. امروزه مهم‌ترین انگیزه استفاده از عینک آفتابی محافظت از چشم در برابر اشعه فرابنفش خورشید است. همچنین برای کاهش تأثیر نور خیره کننده به‌ویژه هنگام رانندگی و فعالیت‌های در فضای باز کاربرد دارد.
عینک‌های آفتابی تنوع بسیاری پیدا کرده‌اند. همچنین با افزایش آگاهی درباره لزوم استفاده از این عینک برای سلامت چشم، استقبال از آن‌ها بیشتر شده است. تاریخچه عینک آفتابی ما را با فرایند تبدیل ابتدایی‌ترین ابزارهای محافظت چشم به عینک‌های مدرن امروزی آشنا کرد. اهمیت عینک آفتابی برای حفظ سلامت چشم‌ها کمتر از عینک‌های طبی نیست.
