کنژنکتیویت چشم چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
کنژنکتیویت چشم یا چشم صورتی که با نام التهاب ملتحمه نیز شناخته می‌شود، بیماری است که قسمت سفید رنگ چشم فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری همان عارضه‌ای است که باعث قرمز یا صورتی دیده شدن بخش سفید چشم انسان می‌شود.
این عارضه اغلب به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و واکنش‌های آلرژیک به وجود می‌آید.
این بیماری می‌تواند اذیت‌کننده و تحریک‌کننده باشد، اما در اکثر مواقع بر بینایی فرد اثری نمی‌گذارد. با درمان به موقع آن، می‌توان جلوی حاد شدن وضعیت را گرفت.
معمولا بین کودکان، چشم صورتی به وفور دیده می‌شود که به دلیل وا‌گیر‌دار بودن آن است.
با درمان این بیماری مشکل دیگری نخواهید داشت و چشم به حالت عادی خود بر‌می‌گردد.
در ادامه شما را با علائم و دلایل بروز این عارضه و همچنین روش‌های درمان این بیماری آشنا خواهیم کرد.
آشنایی با بیماری کنژنکتیویت چشم
ملتحمه بافت شفافی و بی‌رنگی است که سطح داخلی پلک و خارجی چشم(به جز قرنیه) را پوشش می‌دهد. این بافت باعث مرطوب نگه داشته شدن پلک و کره چشم می‌شود.
کنژنکتیویت یا چشم صورتی به دلیل التهاب در ملتحمه چشم رخ می‌دهد.
التهاب ملتحمه یا همان چشم صورتی می‌تواند در یک یا هر دو چشم ایجاد شود. چشم صورتی که در هر دو چشم ایجاد می‌شود، معمولاً ناشی از ویروس است.
این بیماری یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی در سر‌ا‌سر جهان و در بین تمامی سنین است که معمولا به راحتی درمان می‌شود.
در ادامه شما را با علائم کنژنکتیویت چشم آشنا خواهیم کرد.
علائم کنژنکتیویت چشم چیست؟
از آن‌جا که این عارضه مسری و وا‌گیر‌دار است، توجه به علائم آن، اهمیت دارد. این بیماری می‌تواند تا ۲ هفته پس از ایجاد شدن، به دیگران انتقال یابد.
علائم کنژنکتیویت چشم بستگی به شدت و نوع التهاب دارد، اما در حالت کلی شامل موارد زیر است:
1.قرمزی در بخش سفید‌رنگ چشم؛
2.متورم شدن ملتحمه؛
3.ریزش اشک بیش از حد؛
4.ترشحات زرد غلیظ که روی مژه‌ها قرار می‌گیرند، این اتفاق معمولا حین خواب اتفاق می‌افتد و پس از بیدار شدن ممکن است نتوان چشم‌ها را برای مدتی باز کرد.
5.ترشح ماده‌ای سبز یا سفید رنگ از چشم؛
6.خارش چشم؛
7.سوزش شدید چشم؛
8.تاری دید؛
9.حساسیت نسبت به نور؛
10.تورم غدد لنفاوی که به دلیل عفونت‌های ویروسی صورت می‌گیرد.
دلایل بروز عارضه کنژنکتیویت
این بیماری می‌تواند ناشی از اتفاقات مختلفی باشد. از جمله دلایل بروز این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.ویروس‌ها؛
2.باکتری‌های مختلف؛
3.واکنش‌های آلرژیک؛
4.مواد شیمیایی؛
5.وجود جسم خارجی در چشم؛
6.بسته شدن مجرای اشک چشم، به ویژه در نوزادان.
در ادامه به بررسی برخی از دلایل بروز کنژنکتیویت چشم می‌پردازیم.
التهاب به دلیل ویروس و باکتری
بیشتر موارد کنژنکتیویت چشم، معمولاً توسط آدنو ویروس ایجاد می‌شود، اما می‌تواند ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس، ویروس واریسلا زوستر و ویروس‌های مختلف دیگر از جمله ویروس عامل بیماری کرونا ۲۰۱۹ (COVID-19) باشد.
ملتحمه ویروسی و باکتریایی می‌تواند همراه با سرماخوردگی یا علائم عفونت و مشکلات تنفسی مانند گلو‌درد ایجاد شود. استفاده از لنزهای تماسی که به درستی تمیز نشده‌اند یا برای شما نیستند هم می تواند باعث التهاب ملتحمه باکتریایی شود.
هر دو نوع ویروسی و باکتریایی این عارضه بسیار مسری هستند. آن‌ها از طریق تماس مستقیم یا غیر‌مستقیم با مایع خارج شده از چشم فرد آلوده، منتقل می‌شوند. در این نوع، ممکن است یک یا هر دو چشم دچار مشکل شوند.
التهاب ناشی از آلرژی
ملتحمه آلرژیک هر دو چشم را درگیر می‌کند و پاسخی به ماده‌ای آلرژی‌زا مانند گرده است. بدن در واکنش به مواد حساسیت‌زا آنتی‌بادی به نام ایمونوگلوبولین تولید می‌کند.
این آنتی بادی باعث ایجاد سلول‌های خاصی به نام ماست سل در بخش مخاطی چشم‌ها و راه‌های تنفسی می‌شود که مواد التهابی از جمله هیستامین را آزاد کند. ترشح هیستامین در بدن شما می‌تواند تعدادی از علائم و نشانه‌های آلرژی را ایجاد کند، از جمله قرمز یا صورتی رنگ شدن چشم‌ها.
التهاب به دلیل تحریک شدن و عوامل خارجی
تحریک ناشی از پاشش مواد شیمیایی یا ورود جسم خارجی در چشم نیز ممکن است با کنژنکتیویت چشم همراه باشد. گاهی اوقات شستشو و تمیز کردن چشم برای از بین بردن مواد شیمیایی یا خارج کردن جسم باعث قرمزی و سوزش می‌شود. علائم و نشانه‌های این عارضه که ممکن است شامل ریزش اشک از چشم و ترشحات مخاطی باشد، معمولاً در عرض یک روز برطرف می‌شوند.
کنژنکتیویت چشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص این عارضه، به خصوص برای پزشک سخت نیست. پزشک می‌تواند با طرح چند پرسش و بررسی چشم شما، این عارضه را تشخیص دهد و روند درمان را شروع کند.
پزشک متخصص ممکن است از شما بپرسد که آیا سوزش و ریزش اشک دارید؟ آیا ترشحات آبکی غلیظ دارید؟ آیا علائمی مثل سرماخوردگی را تجربه کردید؟ همچنین در مواقعی ممکن است برای بررسی بیشتر، نمونه‌ای از اشک یا مایع ملتحمه برای فرستادن به آزمایشگاه، گرفته شود. این مورد به خصوص هنگامی که تشخیص داده شود، التهاب به دلیل عوامل باکتریایی صورت گرفته است، انجام می‌شود.
روش‌های درمان کنژنکتیویت چشم
درمان کنژنکتیویت چشم کاملا وابسته به دلیل بروز آن است. پزشک با بررسی و تشخیص علت التهاب درمان را آغاز خواهد کرد. در ادامه روش‌های درمانی برای نوع از این بیماری، شرح داده شده‌اند.
درمان التهاب باکتریایی
اگر چشم به دلیل عفونت‌های باکتریایی آلوده شده باشد، اغلب آنتی‌بیوتیک‌های مخصوص برای شما تجویز می‌شوند. این آنتی‌بیوتیک‌ها شامل پماد، قرص و قطره هستند.
شاید مصرف پماد به خصوص برای کودکان، مشکل باشد. اما جای نگرانی نیست، با برخورد پماد به مژه‌ها، پماد جذب چشم خواهد شد. عفونت در این حالت بعد از تقریبا ۷ روز برطرف می‌شود. طبق نسخه پزشک داروها را حتی در‌صورت برطرف شدن کامل علائم، ادامه دهید.
چشم صورتی ناشی از انواع ویروس‌ها
آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند چشم صورتی ناشی از ویروس را درمان کنند. همانطور که سرماخوردگی باید دوره درمان خود را طی کند، این شکل از بیماری کنژنکتیویت چشم نیز باید از چهار تا هفت روز طول بکشد، اما در کل ۱۴ روز طول خواهد کشید که به طور کامل برطرف شود. در عین حال، چندین بار در روز کمپرس سرد را روی چشم خود قرار دهید یا از اشک مصنوعی برای تسکین علائم خود استفاده کنید.
التهاب ناشی از مواد تحریک‌کننده
اگر بعد از ورود ماده‌ای به چشم‌های شما، چشم‌ها تحریک شده‌اند، چشم خود را با جریان ملایم آب گرم به مدت پنج دقیقه بشویید. از قرار گرفتن بیشتر در معرض مواد تحریک‌کننده خودداری کنید. چشمان شما باید ظرف چهار ساعت پس از شستشو شروع به بهبود کنند. اگر این اتفاق رخ نداد، با پزشک متخصص تماس بگیرید.
اگر ماده موجود در چشم‌ها یک ماده شیمیایی قوی اسیدی یا قلیایی، مانند انواع پاک کننده است، چشم‌های خود را با آب بشویید و بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
درمان کنژنکتیویت چشم ناشی از آلرژی
کنژنکتیویت چشم ناشی از آلرژی، با قطره چشم، حتی بدون نسخه که حاوی آنتی‌هیستامین‌ها برای کنترل واکنش‌های آلرژیک هستند یا داروهای ضد التهابی مانند استروئیدها یا ضد احتقان‌ها، درمان می‌شود. شما می‌توانید علائم را به طور موقت با استفاده از کمپرس سرد روی چشم‌های بسته یا به طور دائم با اجتناب از عوامل حساسیت‌زا که باعث بروز علائم می‌شوند، تسکین دهید.
راه‌های جلو‌گیری از کنژنکتیویت چشم
می‌توان گفت اصلی‌ترین راه جلو‌گیری از این بیماری، رعایت نکات بهداشتی است. سعی کنید از دست زدن به چشم‌های خود اجتناب کنید و دستان خود را همواره بشویید. فقط از دستمال و حوله تمیز برای پاک کردن صورت و چشم خود استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که لوازم آرایشی، به ویژه خط چشم یا ریمل خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
همچنین لنزهای چشمی را تمیز کرده و به تاریخ مصرف آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشید.
نکات تکمیلی در رابطه با کنژنکتیویت چشم
علاوه بر دلایلی که در بالا ذکر شد، این بیماری ممکن است به دلایل نادر زیر هم ایجاد شود.
ممکن است به دلیل عفونت‌های مقاربتی، به این عارضه دچار شوید. اگر در معرض این مورد قرار گرفتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
زنان مبتلا به عفونت‌های انتقال یافته از راه جنسی به صورت واژینال اگر زایمان طبیعی داشته باشند می‌توانند نوزاد را به این بیماری مبتلا کنند. آن‌ها ممکن است دچار نوع غیر حاد یا حاد از کنژنکتیویت چشم شوند. باکتری‌ها می‌توانند باعث از بین رفتن بینایی نیز در نوزاد شوند. روش معمول در بیمارستان‌ها این است که از پماد آنتی‌بیوتیک برای چشم‌های هر نوزاد تازه متولد شده استفاده شود که از این عفونت چشم جلو‌گیری شود.
نتیجه‌گیری
کنژنکتیویت چشم، بیماری خطرآفرین و مشکل‌زایی نیست و در حالت عادی، با درمانی ساده برطرف می‌شود.
اما در همان حین در‌گیری با بیماری ممکن است مشکلات چشمی زیادی برای فرد بیمار ایجاد کند.
اگر هر کدام از علائم این بیماری را در خود دیدید، به فورا به پزشک مراجعه کنید که درمان را برای شما شروع کند.
همانطور که گفته شد، رعایت بهداشت فردی، مهم‌ترین نکته در عدم ابتلا به این بیماری است. به کودکان خود نحوه صحیح رعایت نکات بهداشتی چشم را آموزش دهید. کودکان بیشتر از هر فردی در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
سوالات متداول
1.آیا کنژنکتیویت چشم بدون درمان خاصی برطرف می‌شود؟
در موارد خفیف بله، بعد از گذشت چند روز و رعایت نکات بهداشتی، این بیماری و علائم آن فروکش خواهند کرد. در مواردی که بیماری ناشی از ویروس یا باکتری باشد، ممکن است داروهای خاصی تجویز شود.
2.چگونه تشخیص دهیم التهاب ناشی از ویروس است یا باکتری؟
در نوع باکتریایی ،چشم اغلب قرمز‌تر از نوع ویروسی به نظر می‌رسد و اغلب با ترشحات سبز یا زرد همراه است. نوع ویروسی ممکن است باعث آبریزش چشم شما هم بشود. اما گاهی تفکیک این دو از هم به سادگی امکان پذیر نیست و بایستی توسط کشت نمونه در آزمایشگاه تشخیص داده شود.
3.از چه دارویی برای رفع آن این بیماری استفاده کنیم؟
.خودتجویزی در این مورد بسیار خطرناک است. درصورتی که نوع آن به اشتباه تشخیص داده شود داروها موجب تشدید بیماری می‌شود
4.آیا می‌توان با داشتن کنژنکتیویت چشم به مدرسه یا مکان‌های عمومی رفت؟
این بیماری به شدت مسری است. ممکن است چند روز تا چند هفته مجبور باشید در خانه بمانید تا تمام علائم بیماری برطرف شود. رفتن به مکان‌های عمومی به خصوص مدرسه، به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
