هر آنچه که باید در مورد بیماری گل مژه بدانید
گل مژه که با نام لاتین Stye نیز شناخته می‌شود، در واقع عفونت غدد چربی موجود در پلک است. این بیماری به‌صورت برجستگی قرمز رنگی در لبه پلک پایینی یا بالایی ظاهر می‌شود. واژه علمی این بیماری هوردلوم است.
گل مژه اغلب با توده‌ای سفید یا زرد رنگ با ظاهری شبیه به جوش بزرگ شروع می‌شود. معمولا در ابتدا این جوش‌ها در یک نقطه از پلک ظاهر می‌شوند، اما ممکن است در بیش از یک محل شاهد این جوش‌ها باشیم. با باز شدن انسداد غدد چربی و تخلیه عفونت و چرک از این ناحیه گل مژه به خودی خود برطرف می‌شود. آیا گل مژه خطرناک است؟ آیا این بیماری به بینایی فرد آسیب می‌رساند؟ برای درمان آن چه اقدامی انجام دهیم؟ چگونه از ابتلا به گل مژه پیشگیری کنیم؟ در ادامه اطلاعات بیشتری از این بیماری را بررسی خواهیم کرد.
علت بیماری گل مژه چیست؟
گل مژه عفونت باکتریایی غدد چربی موجود در پلک است. شایع‌ترین باکتری که باعث ایجاد این بیماری می‌شود، باکتری استافیلوکوک است. با این حال این باکتری بی‌ضرر است. تخلیه چربی زیاد از غدد چربی پلک، احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.
از کجا بیماری گل مژه را تشخیص دهیم
علائم بیان شده در ادامه به تشخیص بیماری کمک زیادی می‌کند. برخی از شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
1.ایجاد توده، برجستگی یا ورم موضعی در پلک بالا و پایین؛
2.درد در ناحیه پلک؛
3.قرمزی پلکها؛
4.حساسیت به لمس شدن؛
5.سوزش در ناحیه چشم؛
6.پوسته پوسته شدن حاشیه پلک؛
7.تاری دید؛
8.وجود مخاط چشمی.
انواع گل مژه
گل مژه بر اساس محل تشکیل به دو نوع تقسیم می‌شود. در صورتی که گل مژه در لبه داخلی پلک ایجاد شود به آن هوردلوم داخلی گفته می‌شود؛ در شرایطی که این بیماری در لبه خارجی پلک ظاهر شود، هوردلوم خارجی نامیده می‌شود.
1.هوردلوم خارجی: در واقع همان گل مژه در قاعده پلک است. این عفونت دقیقا در کنار مژه‌ها ایجاد می‌شود. ظاهر آن شبیه جوشی روی پلک است.
2.هوردلوم داخلی: عفونت غدد میبومین است. غدد میبومین غده‌های مسئول تأمین چربی اشک هستند. این غدد در داخل صفحه‌ای محکم در داخل چشم قرار داشته و در صورت تورم ممکن است، قسمت‌های حساس چشم را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
گل مژه‌های داخلی و خارجی هردو دردناک، متورم، قرمز و سوزناک هستند؛ اما به‌طور کلی هوردلوم خارجی در مقایسه با هوردلوم داخلی توام با درد کمتری است. شاید به این دلیل که غدد خارجی کوچک‌تر بوده و پتانسیل کمتری برای پر کردن ترشحات نسبت به غده داخلی دارند. به همین دلیل بافت عفونی کمتری نیز ایجاد می‌کنند.
بیماری گل مژه چگونه درمان می‌شود؟
درمان گل مژه کار چندان سختی نیست و معمولا گل مژه نیاز به درمان خاصی ندارد و پس از چند روز کاملا برطرف می‌شود؛ اما برخی اقدامات روند درمان آن را سریع‌تر می‌کنند. در این بخش ابتدا برخی روش‌های درمانی خانگی و سپس درمانهای دارویی بیان می‌شود.
درمان خانگی بیماری گل‌مژه
روش‌های درمان خانگی این بیماری بسیار ساده هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
کمپرس گرم
کمپرس گرم موثرترین روش برای درمان قارچ است. گرما باعث بیرون آمدن چرک و چربی به سطح و تخلیه گل مژه می‌شود.
برای این کار کافی است دستمالی کاملا تمیز با آب گرم مرطوب شده و روی چشم قرار داده شود. توجه داشته باشید که آب نباید خیلی داغ باشد. دستمال مرطوب شده با آب داغ باید حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه روی ناحیه آلوده قرار بگیرد. البته از فشار دادن دستمال روی چشم و سعی در تخلیه گل مژه پرهیز شود. توصیه می‌شود که این کار ۳ الی ۴ مرتبه در روز انجام شود.
شستن پلکها با آب و صابون
توجه بیشتر به بهداشت پلکها و شستشوی پلکها با آب و صابون کمک زیادی به درمان می‌کند؛ البته برای شستشو باید از صابون‌های شیمیایی ملایم استفاده شود. زیر‌ا پوست اطراف پلک بسیار نازک‌تر از سایر نواحی صورت است. به همین دلیل در انتخاب محصولات مختلف از قبیل صابون‌های مورد استفاده در این ناحیه دقت شود.
شامپو بچه بدون اشک گزینه مناسبی برای شستشوی ناحیه پلک‌هاست. به این ترتیب که شامپو بچه را با کمی آب گرم مخلوط کرده و با استفاده از پنبه پلکها تمیز شود
کمپرس با چای کیسه ای گرم
راه حل دیگر برای تمیز کردن پلکها، استفاده از چای کیسه‌ای گرم است. چای سیاه به دلیل خاصیت ضدباکتریایی و تاثیر در کاهش تورم بهترین گزینه به شمار می‌رود.
برای این کار چای کیسه‌ای را داخل یک لیوان آب گرم قرار داده و پس از ۱ دقیقه از داخل آب خارج شود. پس از سرد شدن کامل کیسه چای، حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه روی چشم گذاشته شود. در صورتی که گل مژه در هر دو چشم ایجاد شده، برای هر چشم باید از چای کیسه‌ای مجزا مورد استفاده قرار گیرد. معمولا توصیه می‌شود که از کمپرس چای ۲ بار در روز استفاده شود.
درمان با تخم گشنیز
۲ قاشق تخم گشنیز به یک لیوان آب در حال جوش اضافه شود. پس از چند دقیقه جوشیدن و سرد شدن کامل آن، چشم‌ها با این محلول شسته شوند. ۲ الی ۳ بار در روز شستشوی چشم‌ها با این مواد مفید است.
محلول آب و نمک
به حدود ۱ لیتر آب جوشیده، ۲ قاشق غذاخوری نمک اضافه شود. پس از اینکه گرمای آب ملایم‌تر شد، حوله یا پارچه تمیزی با محلول آغشته شده و روی چشم‌ها قرار داده شود. هر بار حدود ۲۰ دقیقه تا زمانی که حوله کاملا گرمایش را از دست دهد، روی چشم قرار گیرد.
آلوئه ورا
آلوئه ورا برش داده شده و مواد خارج شده از آن روی گل‌مژه قرار داده شود. بعد از مدت کوتاهی چشم‌ها با آب کاملا تمیز شسته شوند. تکرار این کار ۲ الی ۳ بار در روز مفید است.
عسل
عسل با آب گرم مخلوط شده و روی پلک قرار داده شود. توصیه می‌شود که این کار ۲ الی ۳ بار در روز صورت گیرد.
درمانهای دارویی بیماری گل مژه
ممکن است پزشک از داروهای مختلف برای درمان گل مژه استفاده کند. داروهای آنتی بیوتیک و داروهای استروئیدی از جمله داروهای مورد استفاده در درمان گل مژه هستند.
تزریق استروئید به گل مژه گاهی همراه با خونریزی، کبودی، رنگ پریدگی و زخم در پوست است. در شرایطی که عفونت به داخل چشم فرد سرایت کرد، باید از آنتی‌بیوتیک موضعی از قبیل قطره آنتی‌بیوتیک یا پماد برای گل‌مژه استفاده شود.
در صورتی که گل مژه روی بینایی فرد تاثیر داشته باشد یا درمان آن طولانی شود، پزشک با استفاده جراحی آن را تخلیه می‌کند. تخلیه گل مژه معمولا در مطب پزشک و با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. اگر فرد در فاصله‌های زمانی کوتاه شاهد برگشت مجدد هوردلوم بود، پزشک با استفاده از نمونه‌برداری به بررسی بیشتر می‌پردازد. در این شرایط برای اطمینان از عدم وجود مشکلات جدی‌تر نیاز به بررسی‌های بیشتر است.
توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از پیشرفت بیماری گل مژه یا ابتلای مجدد
توجه به برخی از توصیه‌های بهداشتی در درمان سریع‌تر و پیشگیری از گسترش بیماری موثر است. برخی از این نکات عبارتند از:
1تا زمان درمان کامل گل مژه از آرایش کردن پرهیز شود. استفاده از لوازم آرایشی چشم را تحریک کرده و باعث تاخیر در روند بهبودی می‌شود. علاوه بر این باکتری‌ها از طریق لوازم آرایشی از یک چشم به چشم دیگر منتقل می‌شوند؛
2.تا زمانی که بیماری به‌طور کامل درمان نشده باشد، نباید از لنزهای تماسی استفاده شود. باکتری‌های موجود در گل مژه ممکن است به مخاط چشم منتقل شده و عفونت گسترش پیدا کند. بنابراین در چنین شرایطی باید عینک، جایگزین لنز شود؛
3.برای پیشگیری از ابتلای مجدد پس از بهبودی بیمار توصیه می‌شود که از لنزهای جدید استفاده کنند؛
4.گفته می‌شود که رژیم‌های غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ از قبیل ماهی و بذر کتان دارای خاصیت ضدالتهابی هستند. به همین دلیل به حفظ سلامت چشم‌ها کمک می‌کنند.
فاکتورهایی که افراد را در معرض ابتلا به گل مژه قرار می‌دهد
شرایط زیر خطر ابتلا به گل مژه را در افراد افزایش می‌دهد:
1.لمس چشم‌ها با دست‌های آلوده؛
2.استفاده از لنزهای تماسی بدون ضدعفونی کردن کامل یا شستن دست‌ها؛
3.ماندن آرایش روی چشم؛
4.استفاده از لوازم آرایشی تاریخ گذشته و آلوده؛
5.استرس و فشارهای عصبی؛
6.تغییرات هورمونی؛
7.بیماری‌های التهابی پلک از قبیل بلفاریت، میبومیت و روزاسه (بیماری پوستی که با قرمزی پوست صورت مشخص می‌شود).
بنابراین توجه و رعایت این موارد، به پیشگیری از بیماری هوردلوم کمک می‌کند.
آیا باید برای درمان گل مژه به پزشک مراجعه کرد؟
با توجه به توضیحات ارائه شده در رابطه با گل مژه مشخص شد که این بیماری نگران کننده نیست؛ اما در صورتی که بیماران شاهد یکی از موارد زیر بودند، بهتر است برای درمان به چشم پزشک مراجعه کنند:
1.بسته شدن چشم‌ها به دلیل تورم زیاد؛
2.قرمز شدن اطراف چشم؛
3.طولانی شدن تورم بیش از ۳ هفته؛
4.خونریزی گل مژه؛
5.ریزش مژه‌ها؛
6.سفید شدن قرمزی روی گل مژه؛
7.خروج ترشحات چرکی زیاد از گل مژه و چشم‌ها؛
8.تب بالا؛
9اشک زیاد؛
10.دوبینی؛
11.بازگشت سریع گل مژه پس از درمان؛
12.قرمزی مداوم سطح چشم‌ها؛
13.تورم گره‌های لنفاوی در ناحیه گردن یا جلوی گوش.
کلام پایانی
بیماری گل مژه با نام علمی هوردلوم در اثر عفونت باکتریایی غدد چربی در قسمت داخلی یا خارجی پلکها ایجاد می‌شود. ابن بیماری به‌صورت برجستگی قرمز رنگ نمایان می شود. هوردولم شامل هوردلوم داخلی (در ناحیه داخلی پلک) و هوردلوم خارجی (در ناحیه خارجی پلک) می شود.
معمولا پس از چند روز، انسداد غدد چربی باز شده و عفونت و چرک تخلیه می‌شوند. به این ترتیب نیاز به اقدام درمانی خاصی برای رفع بیماری نیست؛ اما استفاده از کمپرس آب گرم و چای کیسه و سایر درمانهای خانگی به درمان سریع‌تر کمک می کنند.
ریزش مژه‌ها، طولانی‌شدن تورم بیش از ۳ هفته، عارضه دوبینی، خونریزی، قرمزی اطراف چشم‌ها، برگشت گل مژه در فواصل زمانی کوتاه پس از درمان از جمله علائم هشداردهنده این بیماری هستند. در چنین شرایطی افراد باید به پزشک مراجعه کنند تا از داروهای مخصوص برای درمان بیماری استفاده شود.
سوالات متداول
1.گل مژه چه مدت طول می‌کشد؟
گل مژه در واقع عفونت باکتریایی کوتاه‌مدت است که به‌طور متوسط ۱ الی ۳ روز طول می‌کشد. ۷ الی ۱۰ روز بعد از تخلیه خود به خودی جوش، دوران نقاهت بیماری طول می‌کشد. در صورتی که بعد از این مدت زمان بیماری کاملا برطرف نشد، لازم است که به پزشک مراجعه شود.
2.آیا بیماری هوردلوم مسری است؟
این بیماری مسری نیست؛ اما باکتری‌هایی که باعث ایجاد قارچ شده‌اند، ممکن است به دیگران انتقال پیدا کنند. حتی ممکن است پس از انتقال باکتری به دیگران در آن‌ها عفونت ایجاد نشود. البته به افراد توصیه می‌شود تا درمان کامل بیماری مسائل بهداشتی را رعایت کنند. در این دوران از لنزهای تماسی استفاده نشود؛ از رفتن به استخر تا زمانی که عفونت فعال است، پرهیز شود؛ از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی از قبیل لباس، حوله، ژیلت و لوازم آرایشی خودداری شود.
3.آیا گل مژه باعث ایجاد مشکلات دیگر در چشم می‌شود؟
این بیماری به ندرت به مشکل جدی تبدیل می‌شود. گاهی ممکن است فرد دچار حساسیت به نور شود یا اینکه احساس کند چیزی در چشمش قرار دارد.
4.آیا استرس در ایجاد گل مژه تاثیر دارد؟
مستندات علمی معتبری مبنی بر ارتباط این بیماری با استرس وجود ندارد؛ اما استرس عاملی تاثیرگذار در ابتلا به بیماری‌های عفونی شناخته شده است. گل مژه نیز بیماری عفونی است. به همین دلیل هر عاملی که خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش دهد، در ایجاد این بیماری موثر است.
