شالازیون چیست؟ آشنایی با شالازیون و علائم آن
شالازیون توده‌ای معمولا بدون درد است که روی پلک فرد ظاهر می‌شود. این بیماری می‌تواند در پلک بالایی یا پلک پایینی ایجاد شود. همچنین امکان درمان خود‌به‌خودی آن نیز وجود دارد.
گاهی اوقات شالازیون با گل‌مژه داخلی یا خارجی اشتباه گرفته می‌شود. گل‌مژه داخلی بر اثر عفونت غده میبومین و گل‌مژه خارجی بر اثر عفونت در ناحیه فولیکول مژه و غدد اشک اتفاق می‌افتد. بر‌خلاف گل‌مژه، شالازیون بدون درد بوده و ممکن است بعد از گل‌مژه رشد کند.
غدد میبومین که وظیفه چرب و مرطوب نگه‌داشتن چشم را برعهده دارند، در اثر مسدود شدن، باعث این بیماری می‌شوند. در ادامه برای آشنایی بیشتر با این بیماری، علائم و روش‌های درمان آن در خدمت شما خواهیم بود.
آشنایی با شالازیون و علائم آن
شالازیون برجستگی قرمز رنگی روی پلک است که همان‌طور که گفته شد بر اثر مسدود شدن غدد میبومین به آرامی تشکیل می‌شود.
در ابتدا شاید کمی احساس درد داشته باشد، ولی به مرور درد آن ساکت شده و از بین می‌رود. این عارضه در اکثر مواقع در پلک بالا بروز پیدا می‌کند، اما ممکن است در پلک پایینی هم ایجاد شود.
به طور کلی این بیماری در افراد ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد و ایجاد آن در سنین پایین به ندرت اتفاق می‌افتد.
هنگامی که فرد دچار این عارضه می‌شود، احتمالا علائم زیر را خواهد داشت:
1.برجستگی اغلب بدون درد در بالای پلک؛
2.سوزش خفیف که موجب ریزش اشک شود؛
3.در موارد شدید تاری دید؛
4.درد و تورم، در صورت عفونی بودن.
دلایل بروز شالازیون
شما در سر‌ا‌سر بدن خود غدد مختلفی دارید که وظایف مختلفی دارند. آن‌ها کار‌هایی را انجام می‌دهند که بافت‌ها، سلول‌ها و اندام شما به درستی و همان‌طور که باید کار کنند.
غدد میبومین در پلک وظیفه چربی‌سازی را عهده‌دار هستند و با مخلوط شدن با اشک، چشمان را همواره مرطوب نگه می‌دارند و از آن‌ها محافظت می‌کنند. اگر تولید این چربی بیش از حد بوده یا این غدد مسدود شوند، احتمال بروز مشکلاتی در پلک‌های شما به وجود می‌آید.
به ندرت گزارش‌هایی از بروز شالازیون به دلیل عفونت به ثبت رسیده است.
افرادی که دچار گل‌مژه هستند نیز ممکن است در آینده به این بیماری دچار شوند. برخی دیگر از دلایل بروز این بیماری ممکن است ناشی از بیماری سل، سرطان پوست و دیابت باشد.
تشخیص شالازیون
معتبر‌ترین و بهترین روش بعد از مشاهده هر‌گونه علائمی، مراجعه به پزشک متخصص چشم است. متخصصان با بررسی چشم شما روش‌های درمانی مختلفی را ارائه می‌دهند. پزشک بعد از پرسیدن سوالاتی از شما متوجه خواهد شد که آیا عارضه موردنظر نوعی توده مایع است یا شالازیون.
معمولا بعد از مراجعه به پزشک با موارد زیر روبه‌رو می‌شوید:
1.گزارش سابقه پزشکی: پزشک از شما سابقه بیماری‌های شما را می‌خواهد تا در تشخیص و روند درمان موفق‌تر عمل کند؛
2.معاینه خارجی چشم: پزشک ابتدا بافت و پوست خارجی چشم را با دقت بررسی می‌کند؛
3.معاینه کامل: ممکن است با تاباندن نور، پزشک بخواهد به صورت دقیق‌تری وضع پلک شما را بررسی کند. همچنین با استفاده از ابزار بزرگ‌نمایی، مژه‌های شما را بررسی کرده و نگاهی به غدد پلک‌ها می اندازد.
روش‌های درمان شالازیون
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، ممکن است بدون درمان خاصی این عارضه حل شود، اما برای موارد شدید‌تر، درمان‌های مشخصی وجود دارد.
نکته قابل توجه این است که به هیچ عنوان سعی نکنید توده به وجود آمده را با فشردن یا هر عمل دیگری از بین ببرید؛ ممکن است این کار وضع را پیچیده‌تر کند.
به صورت کلی درمان‌های شالازیون به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.
درمان خانگی
در وهله اول، بهتر است تا جایی که می‌توانید به این توده دست نزنید و آن را لمس نکنید. برای درمان خانگی، روش‌های زیر پیشنهاد می‌شوند:
1.کمپرس گرم: دستمال یا حوله‌ای تمیز را با آب گرم بشویید. آن را به مدت ۱۵ دقیقه روی چشم آسیب‌دیده خود قرار دهید. این عمل را حداقل ۳ بار در روز انجام دهید تا روند بهبودی حاصل شود.
2.ماساژ: به آرامی و بسیار آهسته پلک خود را در روز چند بار ماساژ دهید. این ماساژ می‌تواند تا چند دقیقه در روز باشد. ماساژ ملایم به بهبود پلک‌ها کمک خواهد کرد.
3.رعایت نکات بهداشتی: خانم‌هایی که دچار شالازیون هستند نباید آرایش چشم انجام دهند. همواره چشم و پلک خود را تمیز نگه دارید و از دست زدن به آن‌ها خود‌داری کنید.
اگر با درمان خانگی موفق به مهار شالازیون نشدید، ممکن است درمان‌های زیر برای شما در‌نظر گرفته شوند.
درمان پزشکی
در صورتی که درمان خانگی جواب نداد، پزشک برای شما تجویز‌های دیگری انجام خواهد داد. ممکن است قطره یا کرم‌های مخصوص چشم برای شما تجویز شود یا اگر درمان موفقیت‌آمیز نبود، ممکن است پزشک تزریق استروئید را برای بر‌طرف شدن مشکلتان در نظر بگیرد.
در موارد حاد و شدید، پزشک ناحیه مدنظر را بی‌حس کرده و شروع به تخلیه و یاز کردن آن می‌کند.
روش‌های پیشگیری از شالازیون چشم
نمی‌توان به طور قطع روشی را ارائه کرد که ۱۰۰ درصد جلوی بروز شالازیون را بگیرد، مخصوصا وقتی فرد کاملا مستعد این بیماری باشد. با این حال، راهکار‌هایی برای کاهش احتمال ابتلا به عارضه وجود دارد. در ادامه به مهم‌ترین موارد از این راهکا‌رها اشاره شده است.
شستشوی دست‌ها
همواره قبل از دست زدن به چشم و پلک‌های خود، دستان خود را کاملا بشویید. این نه تنها برای پیشگیری از این عارضه، بلکه برای پیشگیری از بیماری‌های دیگر و عفونت‌های دیگر چشمی نیز ضروری است.
مراقبت از لنز‌های چشمی
همیشه قبل از برداشتن لنز‌ها دستان خود را بشویید. همچنین لنز را نیز کاملا با محلول مخصوص خود، تمیز کنید. از لنز‌های تاریخ گذشته و چند‌بار استفاده شده هرگز استفاده نکنید و آن‌ها را دور بریزید.
شستشوی مرتب صورت
هر روز و به طور مرتب صورت خود را بشویید. اگر آرایش دارید حتما قبل از خواب آن را پاک کنید. به یاد داشته باشید که بیماری‌های چشمی به همین سادگی رخ می‌دهند و بسیار هم آزاردهنده هستند.
رعایت بهداشت در مصرف لوازم آرایشی
لوازم قدیمی و تاریخ مصرف گذشته خود را بیرون بریزید. ارزش سلامتی چشم شما از ارزش آن‌ها بسیار بیشتر است. از لوازم آرایشی دیگران به هیچ عنوان استفاده نکنید.
زمان مناسب مراجعه به چشم‌پزشک چه موقعی است؟
اگر بعد از ۱ ماه از بروز شالازیون و امتحان درمان خانگی جوابی نگرفتید و بهبودی در وضعیت چشم خود مشاهده نکردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
پزشک بیماری را بررسی کرده و شروع به تجویز دارو برای درمان شما می‌کند. شاید بپرسید شالازیون مثل جوش و کورک است؟ در پاسخ باید گفت اگر غدد انسداد شده دارای باکتری باشند، ممکن است غده عفونی شود. این برجستگی شبیه جوش است و درواقع از انسداد غدد چربی به وجود آمده است. ممکن است لمس آن مثل لمس جوش در جا‌های دیگر بدن باشد، اما شالازیون عفونت نیست و همان‌طور که گفته شد می‌تواند بعد از گل‌مژه اتفاق بیفتد.
همیشه این احتمال وجود دارد که اگر دچار علائم این عارضه شدید، ممکن است تعداد آن‌ها بیشتر شود. رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از این موضوع بسیار مهم است. با این حال مراجعه به پزشک و مشورت با او نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
جراحی شالازیون چگونه است؟
اگر این عارضه بر بینایی و عملکرد چشم شما تاثیر بگذارد، پزشک برای شما جراحی را تجویز خواهد کرد. این عمل تحت بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد و شامل موارد زیر است.
جراح وسیله‌ای در اطراف پلک قرار می‌دهد تا طی جراحی پلک باز بماند. در ادامه او با ایجاد برشی شروع به تخلیه شالازیون می‌کند. در نهایت برای کنترل خونریزی، چشم را با پدی می‌پوشاند.
اگر مجددا شالازیون روی پلک شما برگشت، پزشک باید بررسی کند که آیا مشکل پیچیده‌تری وجود دارد یا خیر.
بعد از عمل جراحی، تا چند روز و ۲ تا ۴ مرتبه در روز، به مدت ۱۵ دقیقه باید از کمپرس گرم استفاده شود.
تفاوت‌های اصلی بین گل‌مژه و شالازیون
همان‌طور که گفته شد گاهی اوقات گل مژه و عارضه شالازیون باهم اشتباه گرفته می‌شوند، زیرا هر دو به صورت توده چربی در چشم به وجود می‌آیند. اما باید توجه شود این دو مورد باهم تفاوت‌هایی دارند که درمان هر یک را متفاوت کرده است.
گل‌مژه ناشی از عفونت چشمی است در حالی که شالازیون فرآیندی مزمن است که باعث التهاب چشم می‌شود.
گل‌مژه معمولا دردناک است ولی شالازیون بدون درد است. معمولا گل‌مژه در لبه پلک رشد می‌کند ولی شالازیون دور‌تر از این ناحیه است.
بر‌خلاف شالازیون، گل‌مژه کل پلک را درگیر و ملتهب می‌کند.
نتیجه‌گیری
شالازیون عارضه‌ای گاه بدون درد و بدون مشکل آزاردهنده ای است، اما در صورت عدم درمان و جدی گرفته نشدن، ممکن است به خطری برای چشم تبدیل شود.
همواره بلافاصله بعد از دیدن علائمی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، با پزشک مشورت کنید. درمان خانگی ممکن است اولین راهکار باشد، ولی همیشه آخرین راهکار هم نیست.
رعایت اصول بهداشتی اولین و اصلی‌ترین گام برای جلوگیری از این عارضه است. نکات بهداشتی در رابطه با چشم بسیار حائز اهمیت است. چشم اصلی‌ترین عضو بدن هر انسان است و بروز هر نوع مشکلی در آن، ممکن است زندگی فرد را تحت تاثیر بگذارد و حتی آن را مختل کنید. از تجویز خود‌سرانه دارو پرهیز کنید و همیشه به پزشک متخصص اعتماد کنید.
سوالات متداول
1.آیا شالازیون قابل درمان است؟
بله، انواع مختلفی از درمان وجود دارد که بر حسب شدت بیماری، برای بیمار در‌نظر گرفته می‌شود.
2.آیا شالازیون همان گل‌مژه است؟
خیر، شاید در ظاهر شبیه هم باشند، اما تفاوت‌های بنیادی دارند که روش‌های درمان هر یک را هم متفاوت می‌کند.
3.چگونه به شالازیون دچار نشویم؟
راه مشخصی وجود ندارد، اما با رعایت نکات بهداشتی چشم، احتمال بروز این عارضه را برای خود به کمترین میزان برسانید.
