با قوز قرنیه و روش‌های درمان آن آشنا شویم

از هر دو هزار نفر در جهان، یک نفر مبتلا به قوز قرنیه می‌شود. این عارضه می‌تواند سبب نزدیک بینی یا آستیگماتیسم شود و یا بینایی را به شدت کاهش دهد. همراه دکتر عینک شوید تا قوز قرنیه، زمینه‌ها و روش‌های درمان آن را بهتر بشناسیم.

قوز قرنیه چیست؟

قرنیه لایه بیرونی شفاف چشم است که شکل گنبدی دارد. گاهی قرنیه قدرت خود را برای حفظ شکل و ساختار از دست می‌دهد. فیبرهای کوچک پروتئینی در چشم شما به نام کلاژن به ثابت ماندن قرنیه کمک می کند. وقتی این الیاف ضعیف می شوند، نمی‌توانند شکل خود را حفظ کنند. در نتیجه قرنیه شما به شکل مخروط نزدیک می‌شود.

ضعف کلاژن‌ها زمانی رخ می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌های محافظ کافی در قرنیه وجود ندارد. سلول‌های قرنیه به‌طور طبیعی تولیدات جانبی مضر دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها آن‌ها را دفع می‌کنند و از فیبرهای کلاژن محافظت می‌کنند. با پایین آمدن سطح آنتی‌اکسیدان‌ها، کلاژن ضعیف می‌شود و قرنیه برآمدگی می‌یابد.

قوز قرنیه یا کراتوکونوس یک بیماری پیش‌رونده در قرنیه چشم است. این بیماری منجر به تحریف پرتوهای نور، ضعف بینایی و یا از دست دادن بینایی می شود. سن آغاز ابتلا به این بیماری معمولا بین 10 تا 25 سالگی است و می‌تواند طی ده سال تشدید شود. البته این دامنه سنی مطلق نیست و ممکن است زودتر یا دیرتر آغاز شود. همچنین ممکن است تنها در یکی از چشم‌ها یا هر دو چشم رخ دهد.

از کجا بفهمیم قوز قرنیه داریم؟

نازک و نامنظم شدن قرنیه، باعث ایجاد نزدیک بینی پیش‌رونده و آستیگماتیسم می‌شود. با تغییر شکل قرنیه از توپ به مخروط، سطح صاف موج دار می شود. در اثر این رخداد، فرد دچار آستیگماتیسم نامنظم می‌شود.

در صورت بزرگ شدن قسمت جلو، بینایی دور ضعیف‌تر می‌شود. این بدان معناست که فرد دچار نزدیک‌بینی می‌شود. می توانید اشیاء را به وضوح فقط در نزدیکی آنها ببینید. هر چیزی که خیلی دور باشد تار به نظر می رسد.

پس عمده علائم قوز قرنیه این موارد هستند:

1.بینایی تحریف شده

2.دو بینی حتی در شرایط دیدن با یک چشم

3.تاری دید

4.دیدن هاله در اطراف چراغ‌های روشن

5.حساسیت به نور

6.سوزش و خارش چشم

7.تغییرات مداوم نسخه‌ی عینک

علت قوز قرنیه چیست؟

بنابر تحقیقات صورت گرفته، علت قوز قرنیه ممکن است عدم تعادل آنزیم‌ها در داخل قرنیه باشد. این وضعیت، قرنیه را مستعد آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد می‌کند. چنین شرایطی به تدریج باعث ضعیف شدن و برآمدگی قرنیه به جلو می شود.

خطر آسیب اکسیداتیو و تضعیف قرنیه معمولا دارای یک زمینه ژنتیکی است. به همین دلیل است که قوز قرنیه اغلب محدود به یک عضو از خانواده نیست.

قوز قرنیه علاوه بر وراثت که عامل اصلی تلقی می‌شود، ممکن است در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

1.قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید

2.مالیدن چشم

3.سابقه‌ی استفاده از لنزهای تماسی نامناسب

4.سوزش مزمن چشم

5.التهاب چشم (در اثر آلرژی، آسم یا بیماری آتوپی چشم)

5.برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون

6.نژادهای سیاه پوست و لاتین (احتمال ابتلا، پنجاه درصد بیش از سفیدپوستان)

آیا قوز قرنیه می تواند به بینایی آسیب برساند؟

تغییراتی که در اثر قوز قرنیه در شکل قرنیه ایجاد می‌شود، می‌تواند تمرکز پرتوهای نور برای دید را از بین ببرد. در افراد مبتلا به قوز قرنیه بدون استفاده از عینک یا لنزهای تماسی دید صحیح غیرممکن است. اگر این وضعیت قرنیه تشدید شود، ممکن است برای بازیابی دید، نیاز به پیوند قرنیه باشد.

برخی درباره قوز قرنیه و عمل لیزیک سوال می‌کنند. واقعیت این است که جراحی اصلاح دید لیزری در موارد ابتلا به قوز قرنیه خطرناک است. لیزر، قرنیه شما را بیشتر نازک و تضعیف می‌کند. در نتیجه بینایی احتمالا بدتر می‌شود. حتی اگر فقط یک درجه کوچک قوز قرنیه دارید، بهتر است از عمل لیزیک استفاده نکنید.

تشخیص قوز قرنیه چگونه است؟

چشم پزشک یا اپتومتریست باید شکل قرنیه را اندازه گیری کند. روش های مختلفی برای اندازه‌گیری وجود دارد. رایج ترین آنها توپوگرافی قرنیه است که از طریق عکس از سطح قرنیه برای تشخیص قوز قرنیه چشم انجام می‌شود.

همچنین آزمایشات مربوط به آستیگماتیسم نامنظم انجام می‌شود. از دیگر اقدامات نیز ضخامت سنجی قرنیه است. فرزندانِ والدینِ مبتلا به قوز قرنیه باید از سن ده سالگی هر سال معاینات این بیماری را انجام دهند.

10 روش درمانی قوز قرنیه

درمان قطعی قوز قرنیه وجود ندارد. تنها می‌توان آن را با روش‌هایی بهبود بخشید یا جلوی پیشرفت آن‌ را گرفت. در خفیف ترین شکل قوز قرنیه، عینک یا لنزهای تماسی نرم ممکن است کمک کننده باشد. اما این بیماری پیش‌رونده است. با نازک‌تر شدن قرنیه و نامنظم شدن شکل آن، عینک‌ها و لنزهای نرم معمولی دیگر تصحیح بینایی کافی را ارائه نمی‌دهند. به طور کلی گزینه های درمانی برای قوز قرنیه وجود دارد که آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

 پیوند عرضی قرنیه

به این روش که پیوند کلاژن قرنیه یا CXL نیز گفته می شود. پیوند کلاژن قرنیه را تقویت و ساختار آن را تثبیت می‌کند. با پیوند عرضی، لایه خارجی قرنیه (اپی‌تلیوم) برداشته می‌شود. سپس ریبوفلاوین که نوعی ویتامین B است به بافت زیرین قرنیه (استروما) اعمال می شود. بعد با اشعه‌یUV  فعال می‌شود.

مزایای این روش، خطر کمتر عفونت، ناراحتی کمتر و بازیابی سریع‌تر دید است. همچنین به عنوان راهی برای درمان یا جلوگیری از عوارض ناشی از لیزیک و سایر جراحی‌ها در حال بررسی است.

لنزهای تماسی نرم سفارشی

لنزهای تماسی نرم سفارشی برای مدیریت مشکلات بینایی ناشی از قوز قرنیه خفیف تا متوسط ​​مؤثر هستند. این لنزها بر اساس اندازه‌گیری دقیق چشم دارای قوز قرنیه ساخته می‌شوند. لنزهای مخصوص قوز قرنیه، هیدروژل سیلیکونی و ضخیم‌تر از لنزهای معمول هستند. معمولا قیمت آن‌ها گران‌تر است اما احتمالا پوشش‌های بیمه‌ای شاملشان می‌شود.

لنزهای تماسی نفوذ پذیر گاز

لنزهای تماسی نفوذپذیر (GP) معمولا برای قوز قرنیه خفیف تا متوسط پاسخ‌گو هستند. لنزهای GP بر روی قرنیه قرار گرفته و شکل نامنظم آن را با یک سطح صاف و یک‌نواخت جایگزین می‌کنند.

فیت لنزهای تماسی روی چشم با قوز قرنیه اغلب دشوار و وقت گیر است. به خصوص اگر قوز قرنیه همچنان به پیشرفت خود ادامه دهد، تعداد این مراجعه‌ها زیاد خواهد شد.

لنزهای تماسی «Piggybacking»

استفاده از لنزهای تماسی نفوذپذیر برای قوز قرنیه گاهی ناراحت کننده است. برخی از چشم‌پزشکان توصیه می‌کنند که دو نوع مختلف از لنزهای تماسی را روی یک چشم قرار دهید. این کار به راحتی بیشتر کمک می‌کند.

در این روش یک لنز تماسی سیلیکونی هیدروژل مستقیم روی چشم قرار می‌گیرد. سپس یک لنز GP روی آن نصب می‌شود. لنز سیلیکونی مانند یه لایه نرم بین چشم و لنز سخت GP عمل می‌کند.

لنزهای مصنوعی

در صورتی که قوز قرنیه پیشرفته باشد، ممکن است فرد به لنز مصنوعی پیشرفته نیاز داشته باشد. این لنزها طی فرایندهای خاصی در مطابقت کامل با چشم طراحی می‌شوند. با کمک EyePrint Impression انحنا‌های دقیق سطح چشم اندازه‌گیری و ثبت می‌شود. نتایج برای آزمایشگاه سه بعدی ارسال می‌شود. سپس داده‌ها به سیستمی داده می‌شوند که لنز ویژه را تولید می‌کند. این لنز همانند اثر انگشت کاملا منحصر به فرد است.

اینتاکس

اینتاکس‌ها قطعات پلاستیکی شفاف و دارای قوس هستند. از آن‌ها برای تغییر سطح جلوی قرنیه استفاده می‌شود. این قطعات ایمپلنت با جراحی در قرنیه قرار می‌گیرند و سطح چشم را تغییر می‌دهند.اینتاکس برای بیمارانی قابل استفاده است که لنزها و عینک‌ها دیگر مشکلشان را حل نمی‌کند. این ایمپلنت‌ها قابل برداشتن یا تعویض نیز هستند. عمل جراحی اینتاکس تنها چند دقیقه طول می‌کشد.

کراتوپلاستی با هدایت توپوگرافی

کراتوپلاستی هدایت شونده با توپوگرافی ممکن است به برطرف کردن بی‌نظمی قرنیه ناشی از قوز قرنیه کمک کند. نتایج اولیه یک مطالعه این را نشان داده است. البته همچنان باید بررسی‌های بیشتری صورت گیرد.

پیوند قرنیه

آخرین راه درمان قوز قرنیه، پیوند است که به آن کراتوپلاستی نافذ نیز گفته می‌شود.. در افرادی که سایر روش‌های درمانی پاسخ‌گو نیست یا افرادی که تحمل لنزهای سخت را ندارند، عمل پیوند توصیه می‌شوند. ناگفته نماند حتی پس از پیوند، به احتمال زیاد برای دید واضح به عینک یا لنز تماسی نیاز است.

پرسش و پاسخ

1.آیا راهی برای پیشگیری از قوز قرنیه وجود دارد؟
تاکنون هیچ راه علمی و هیچ پیش‌گیری مطمئن و صد در صدی برای این بیماری شناخته نشده است. 

2.فرد در کدام سنین به این بیماری مبتلا می‌شود؟
در بازه‌ی 10 تا 25 سالگی شایع‌تر است اما محدود به این دامنه نیست.

آ3.یا پیشرفت قوز قرنیه قطع می‌شود؟
معمولا پس از ابتلا به مدت ده تا بیست سال پیش‌روی بیماری وجود دارد. پس از آن قطع نه اما کند می‌شود.

4.درمان گیاهی قوز قرنیه وجود دارد؟
چنین درمانی تاکنون با مستندات و روش‌های علمی ارائه نشده است.

5.کدام روش‌های درمانی برای قوز قرنیه وجود دارد؟
در شرایط خفیف، از عینک و لنزهای معمول برای اصلاح دید استفاده می‌شود. استفاده از لنزهای تماسی مختلف که مخصوص قوز قرنیه است تا سطح متوسط بیماری کارساز است. در مراحلی که روش‌های درمانی مذکور پاسخ‌گو نباشد، عمل پیوند قرنیه ضروری است.