اکتروپیون پلک چیست و چه راهکار‌های درمانی دارد؟
اکتروپیون به حالتی گفته می‌شود که پلک شما از حالت طبیعی خود خارج شده و قسمت داخلی آن نمایان می‌شود. عوامل مختلفی در بیماری اکتروپیون پلک دخیل هستند، اما یکی از مهم‌ترین دلایل آن پیری پلک در افراد مسن و پا به سن گذاشته است.
اگر اکتروپیون شدید و حاد باشد، می‌تواند باعث ایجاد زخم در قرنیه چشم شود و بینایی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. اگر هر یک از علائم این بیماری را در خود یا اطرافیان خود دیدید، هرچه سریع‌تر به دنبال درمان آن بروید؛ به عقب انداختن زمان درمان و بهبودی می‌تواند به قیمت از دست رفتن بینایی تمام شود.
در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری، علائم، علل و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
بررسی علل بروز اکتروپیون پلک
بیماری اکتروپیون پلک می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، اما همان‌طور که گفته شد اصلی‌ترین و شایع‌ترین دلیل آن ضعف عضلانی در افراد مسن است. این بیماری می‌تواند منجر به خشکی چشم، ریزش اشک بیش از حد و سوزش آن شود.
مهم‌ترین دلیل ایجاد اکتروپیون پلک، ضعیف شدن عضلانی و بافت چشم است. لازم به ذکر است، خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن بالا می‌رود.
دیگر دلایل بروز این بیماری از قرار زیر است:
1.سکته، به‌خصوص سکته مغزی؛
2.سرطان پوست؛
3.صدمه و آسیب دیدن ناحیه مربوطه؛
4.بافت‌های ناشی از سوختگی؛
5.رشد روی پلک به‌صورت بد‌خیم یا خوش‌خیم؛
6.فلج صورت و انواع فلج که عضلات ناحیه مربوطه را درگیر می‌کند؛
7.جراحی پلک انجام شده در گذشته یا پرتو‌درمانی؛
8.کاهش سریع و قابل توجه وزن؛
9.علل مادرزادی (در موارد نادر).
علائم بیماری اکتروپیون پلک چیست؟
وقتی پلک می‌زنید، پلک‌ها به پخش و توزیع اشک‌ها کمک می‌کنند؛ این امر به نرم شدن چشم‌های شما و محافظت از آن در‌برابر عوامل خارجی می‌انجامد. وقتی که قسمت پایینی پلک رو به بیرون بچرخد، نحوه تخلیه اشک تغییر می‌کند. این امر علائم مختلفی را بروز می‌دهد. در ادامه مهم‌ترین و شایع‌ترین آنها آورده شده است.
1.ممکن است تنها یک چشم شما درگیر اکتروپیون پلک شود، اما معمولاً در سنین بالا هر‌دو چشم درگیر این بیماری می‌شوند؛
2.لایه داخلی پلک که به سمت جلو بیرون آمده است، ممکن است خشک و زخم شود؛
3.در نوع حاد اکتروپیون، ممکن است تمام طول پلک به سمت بیرون گردش کند، در موارد خفیف فقط بخش کمی درگیر این اتفاق است؛
4.چشم آسیب دیده برای محافظت بیشتر، اشک بیشتری می‌ریزد و دائماً نم‌دار و خیس است؛
5.معمولی قسمتی از پلک که در کنار بینی است، بیشترین افتادگی را دارد. این قسمت در کنار مجرای اشک است که به داخل بینی نیز ریخته می‌شود. اشک‌ها ممکن است از ناحیه افتاده پلک سرازیر شوند؛
6.آسیب به قرنیه؛ در صورت ابتلا به اکتروپیون پلک ممکن است پلک‌ها به‌درستی بسته نشوند، بنابراین قرنیه در معرض آسیب شدید و عفونت و خشکی قرار می‌گیرد. این امر بینایی فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چه زمانی باید به سراغ پزشک رفت؟
اگر احساس کردید که مبتلا به این بیماری هستید، حتماً در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید.
معمولاً در صورت داشتن علائم زیر، تأکید بر مراجعه به پزشک می‌شود:
1.حساسیت ناگهانی به نور؛
2.کاهش میزان بینایی؛
3.درد در ناحیه چشم و پلک؛
4.افزایش شدید و سریع قرمزی چشم.
این موارد می‌توانند هشدار مشکل جدی را به فرد بیمار بدهند. تأخیر در مراجعه به پزشک و شروع درمان بیماری اکتروپیون پلک، منجر به عوارض جدی و گاه غیرقابل جبران می‌شود.
چه درمانی برای این بیماری در‌نظر گرفته می‌شود؟
درمان اکتروپیون پلک، کاملاً به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. در مواردی حتی نیاز به درمان خاصی نیست.
ممکن است قبل از شروع درمان، دکتر برای تسکین درد شما و روان‌شدن نسبی چشم، قطره‌های روان‌کننده را تجویز کند؛ این امر می‌تواند از آسیب‌های بیشتر هم جلوگیری کند. همچنین در مواردی که بیمار نمی‌تواند چشم خود را به خوبی ببندد نیز این نوع درمان استفاده می‌شود.
توجه داشته باشید پاک‌کردن و روان‌کردن اشتباه چشم، می‌تواند وضع را وخیم‌تر کند. همیشه با حرکت پایین به بالا، قسمت خارجی پلک را به سمت بینی تمیز کنید.
نوار پوست هم می‌تواند برای بالا بردن قسمت خارجی پلک به‌صورت موقت استفاده شود. این امر به بهبود نسبی علائم و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر، قبل از شروع درمان اصلی کمک می‌کند.
اگر مشکل ناشی از بافت اسکار پوست باشد، پزشک ممکن است کشش این ناحیه را توصیه کند. این عمل شامل تزریق استروئید و کشش بافت اسکار می‌شود؛ گرچه این روش همواره نتیجه‌بخش نخواهد بود.
اما به‌طور معمول و در اکثر موارد، تنها راه درمان اکتروپیون پلک، عمل جراحی است. معمولاً بیماران پس از جراحی و بعد از چند هفته، دیگر علائمی را مشاهده نمی‌کنند. به همین دلیل در ادامه به بررسی درمان اصلی اکتروپیون، یعنی جراحی می‌پردازیم.
جراحی اکتروپیون پلک
همان‌طور که گفته شد، جراحی به‌طور معمول به‌عنوان درمان اصلی بیماری اکتروپیون پلک در نظر گرفته می‌شود.
جراحی می‌تواند هنگام بستری شدن بیمار در بیمارستان انجام شود، اما معمولاً به‌عنوان عملی سرپایی و با بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. مدت آن برای هر پلک تقریباً ۴۵ دقیقه زمان می‌برد. حتماً از دوست و همراهی بخواهید که همراه شما باشد که بتوانید راحت‌تر به منزل برگردید.
در حین جراحی، جراح در اکثر مواقع قسمتی از پلک پایین را بر‌می‌دارد. با این کار به بخیه‌هایی در زیر پلک یا گوشه بیرونی چشم نیاز می‌شود.
در اکثر موارد، جراحی روشی مؤثر و نتیجه‌بخش است. اگر اکتروپیون به‌دلیل بافت اسکار یا کافی نبودن پوست پلک باشد، ممکن است به عمل پیوند پوست نیاز داشته باشید.
جراح پوست را از پشت گوش یا قسمت بالایی پلک می‌گیرد و به قسمت پایینی پلک منتقل می‌کند.
اگر در گذشته دچار فلج صورت شده باشید، ممکن است برای رسیدن به نتیجه دلخواه و بهبودی کامل، نیاز باشد چندین عمل جراحی را پشت‌سر بگذارید.
گاه لازم می‌شود که بیمار بعد از عمل جراحی اکتروپیون پلک از چسب‌های موقت چشم استفاده کند. همچنین برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی امکان دارد پزشک برای شما پماد‌های استروئیدی و آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
مسکن‌های بدون نسخه و استفاده از کمپرس مرتب یخ در ناحیه جراحی شده، به کم شدن درد و جلوگیری از تورم کمک می‌کنند.
برخی بیماران پس از جراحی بدون علامت هستند و مشکلی ندارند و برخی هم بعد از چند روز یا چند هفته درد و تورمشان کاهش می‌یابد.
عوارض ناشی از اکتروپیون پلک چیست؟
سوزش به‌مدت طولانی، خشکی بیش از حد و قرار‌گیری قرنیه در معرض آسیب که منجر به عفونت می‌شود از عوارض این بیماری است. همچنین ایجاد لایه‌ای از چرک اطراف چشم به‌خصوص هنگام بیدار شدن از خواب دیگر عوارض اکتروپیون است.
در موارد شدید‌تر خراشیدگی و زخم در قرنیه، اختلال بینایی یا نابینا شدن به‌طور کامل اتفاق می‌افتد.
چگونه از اکتروپیون جلوگیری کنیم؟
در بیشتر مواقع، جلوگیری از شرایط و مواردی که باعث بیماری اکتروپیون پلک می‌شوند، امکان‌پذیر نیست.
اما با این حال، یافتن و پی‌بردن سریع به بیماری و شروع به موقع درمان آن، کمک زیادی به کاهش آسیب‌ها و سرعت درمان می‌کند. هرچه زود‌تر جلوی این بیماری را بگیرید، زود‌تر هم به نتیجه خواهید رسید و رنج کمتری را تحمل خواهید کرد.
کلام پایانی
همان‌طور که متوجه شدید، بیماری اکتروپیون پلک، معمولاً در افراد سن بالا رخ می‌دهد؛ گرچه در مواردی نادر به دلایلی که بررسی شد، می‌تواند افراد با سنین کمتر را نیز درگیر کند. با شناخت تمام علائم آن، اگر در خود یا عزیزانتان این علائم را مشاهده کردید، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. بدون نسخه پزشک دارویی مصرف نکرده و کار درمان را به فردا موکول نکنید. حتی یک روز هم در روند درمان این بیماری رنج‌آور مؤثر است.
امیدواریم با خواندن این مطلب، به شما برای شناخت هرچه بهتر این بیماری کمک کرده باشیم.
سؤالات متداول
1.آیا درمانی برای اکتروپیون پلک وجود دارد؟
بله، بسته به شدت و نوع بیماری، درمان‌های متفاوتی ارائه می‌شود که اصلی‌ترین درمان آنها، عمل جراحی است.
2.آیا اکتروپیون پلک می‌تواند باعث کوری شود؟
بله، در صورت عدم درمان فوری و رعایت نکردن نکات بهداشتی، به‌خصوص در انواع حاد و شدید آن، امکان نا‌بینایی وجود دارد.
3.آیا می‌توان از ایجاد اکتروپیون پلک جلوگیری کرد؟
خیر، در اکثر موارد روش موثری برای جلوگیری وجود ندارد، تنها روش مؤثر اقدام فوری برای درمان است. اگر هر یک از علائم را مشاهده کردید، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. عدم مراجعه در زمان مناسب، ممکن است آسیب‌های جدی بعدی را به دنبال داشته باشد.
