از آبریزش چشم چه می دانید؟

اشک‌ها تأثیر بسیار زیادی در سلامتی چشم دارند؛ اما آبریزش چشم یا ریزش اشک غیرقابل کنترل آزاردهنده خواهد بود. آبریزش چشم که با اصطلاح علمی Epiphora مربوط به زمانی می‌شود که تولید اشک بیش از اندازه اتفاق می‌افتد. عوامل مختلف باعث ریزش اشک زیاد از چشم‌ها می‌شوند. دلیل اصلی این مسئله پس از انجام معاینات توسط پزشک مشخص خواهد شد. افراد در سنین مختلف شاهد این بیماری هستند. در این مقاله اطلاعات دقیق‌تری در این رابطه در اختیار خوانندگان قرار داده می‌شود.

علائم آبریزش چشم یا Epiphora

آبریزش چشم ممکن است، بسیار شدید یا خفیف باشد. در این بیماری علائم دیگری نیز مشاهده می‌شود که عبارت هستند از:

1.سرخی چشم؛

2.عروق خونی بزرگ و قابل مشاهده؛

3.احساس درد خفیف یا شدید؛

4.تورم پلک‌ها؛

5.تاری دید.

دلایل آبریزش چشم

عوامل متعددی باعث آبریزش چشم می‌شوند. برخی از شایع‌ترین دلایل این بیماری در ادامه بیان و بررسی می‌شوند.

حساسیت چشمی یا آلرژی

یکی از علت‌های شایع ریزش بیش از اندازه اشک از چشم‌ها تب یونجه یا رینیت است. تب یونجه واکنش بدن به آلرژن‌های موجود در هواست. زمانی که مواد حساسیت‌زا یا آلرژن‌ها وارد بدن می‌شوند، بدن آن‌ها را به‌عنوان عوامل مهاجم خطرناک شناسایی کرده و شروع به ترشح مواد شیمیایی می‌کند. ترشح این مواد شیمیایی علائمی از قبیل قرمزی چشم، سوزش، خارش و آبریزش چشم و بسیاری از علائم دیگر را به دنبال دارد.

عفونت و التهاب

عفونت و التهاب چشم‌ها و پلک‌ها ممکن است باعث بروز آبریزش چشم‌ها شود. چشم صورتی یا التهاب ملتحمه چشم بیماری شایعی است که معمولاً توسط عفونت باکتریایی یا ویروسی در یک یا هر دو چشم ایجاد می‌شود. در این بیماری عروق خونی چشم ملتهب شده و چشم صورتی یا قرمز رنگ می‌شود.

قرنیه (لنز شفاف داخل چشم) نیز ممکن است، دچار التهاب شود. به التهاب قرنیه کراتیت گفته می‌شود. این بیماری همراه با علائمی از قبیل قرمزی چشم، تاری دید، حساسیت به نور، آبریزش شدید چشم و درد است. علاوه بر این ترشحات سفید رنگی نیز در چشم‌ها دیده شود.

التهاب یا عفونت غدد اشکی چشم یا لاکریمال از دیگر دلایل آبریزش چشم است. در این بیماری نیز چشم‌ها متورم شده و اشک زیادی تولید می‌کنند.

آلودگی مژه‌های در حال رشد نیز ممکن است باعث تورم، درد و آبریزش چشم شود. گل مژه بیماری شبیه به جوشی در امتداد خط مژه است. معمولاً عفونت باکتریایی غدد چربی در پلک سبب ایجاد گل مژه می‌شوند. گل مژه در لبه داخلی یا خارجی پلک پایینی یا بالایی ایجاد می‌شود.

بلفاریت دیگر بیماری التهابی در چشم نیز ممکن است عامل آبریزش چشم باشد. در شرایطی که غدد چربی در بخش پایین پلک مسدود شوند، فرد دچار بیماری بلفاریت می‌شود.

تراخم نیز عفونت جدی باکتریایی چشم است. این بیماری مسری علت اصلی نابینایی در جهان به شمار می‌رود. علاوه بر آبریزش، علائم دیگری از قبیل تورم پلک‌ها و خارش چشم نیز در بیماری تراخم مشاهده می‌شود.

انسداد مجرای اشکی چشم

مجاری اشکی یا مجاری نازولاکریمال در گوشه چشم قرار دارند. اشک توسط این مجاری جمع شده و مسدود شدن آن‌ها سبب آبریزش چشم خواهد شد. انسداد مجاری اشک ممکن است در یک یا هر دو چشم مشاهده شود. افراد در سنین مختلف اعم از نوزادی، کودکی یا بزرگسالی دچار این مسئله می‌شوند.

علت انسداد مجاری اشک نیز ممکن است التهاب، عفونت یا تورم باشد. برخی از انسدادها نیز ژنتیکی هستند. تنگی پونکتال (Punctal Stenosis) وضعیتی است که در آن مجرای چشم باریک یا مسدود می‌شود.

تغییرات پلک

پلک زدن به پاکسازی و توزیع یکنواخت اشک در چشم کمک می‌کند. به همین دلیل هرگونه تغییر در ساختار و عملکرد پلک‌ها موجب آبریزش چشم می‌شود.

در برخی مواقع آسیب‌های وارد شده به چشم، سبب ایجاد تغییرات مختلف در پلک‌ها می‌شوند. نازک و چروکیده شدن پلک‌ها در سالمندان یکی از دلایل تجمع اشک، قرمزی و آبریزش مزمن چشم‌ها در این گروه از افراد است.

اکتروپیون (Ectropion) بیماری است که در آن پلک پایین بیمار به سمت بیرون چرخیده و از حدقه چشم دور می‌شود. چرخش به سمت بیرون پلک‌ها باعث می‌شود که سطح داخلی چشم در معرض دید باشد. در این شرایط اشک نمی‌تواند از مدخلی که در گوشه چشم قرار گرفته، عبور کند. به همین دلیل فرد دچار آبریزش چشمی می‌شود.

آنتروپیون (Entropion) چرخش پلک‌های تحتانی و در نتیجه مژه‌ها به سمت داخل است. در این شرایط پلک‌ها و مژه‌ها با سطح قرنیه و ملتحمه تماس و اصطکاک پیدا می‌کنند. همین موضوع باعث سوزش چشم و آبریزش می‌شود.

ورود جسم خارجی به چشم از دیگر دلایل آبریزش چشم

در صورتی که جسم خارجی وارد چشم‌ها شود، سوزش چشم باعث پلک زدن‌های ناگهانی و ایجاد اشک می‌شود. ذرات گرد و غبار، خاک یا سایر مواد خارجی ممکن است باعث ساییدگی یا ایجاد خراش در چشم‌ها شوند.

استفاده از لنزهای تماسی نیز احتمال ابتلا به عفونت‌های چشمی و آبریزش در چشم‌ها را افزایش می‌دهند. لنزهای چشمی کثیف یا پاره شدن آن‌ها سبب سوزش یا آسیب چشم‌ها شده و آبریزش آن‌ها را به دنبال دارد. در چنین شرایطی فرد احساس می‌کند، جسمی شبیه سنگریزه در داخل چشمش قرار دارد.

سایر عوامل موثر در بروز آبریزش چشم

علاوه بر عوامل ذکر شده، برخی عوامل دیگر نیز می‌توانند باعث آبریزش چشم شوند. این عوامل عبارتند از:

1.خشکی چشم؛

2.سرماخوردگی و آنفلوآنزا؛

3.نور شدید خورشید؛

4.وزش باد؛

5.استفاده بیش از حد از دستگاه‌های دیجیتال؛

6.آسیب به ‌صورت؛

7.آسیب‌های وارد شده به ‌صورت؛

8.آسیب‌های وارد شده به بینی؛

9.عفونت‌های سینوسی؛

10استفاده از داروهای موضعی فشار خون؛

11.استفاده از داروهای شیمی درمانی (تاکسان)؛

12.اپی نفرین‌ها که در درمان آلرژی‌های شدید مورد استفاده قرار می‌گیرند؛

13.استفاده از قطره‌های چشمی از قبیل اکوتیوفات یدید و پیلوکارپین؛

14.داروهای استروئیدی.

تشخیص آبریزش چشم

برای تشخیص بیماری، پزشک معاینات کاملی از چشم‌ها، پلک‌های پایین و بالایی انجام می‌دهد. رگ‌های خونی پشت چشم و فشار چشم بررسی می‌شوند.

علاوه بر این نیاز به بررسی مجاری بینی و حفره‌های سینوسی پشت بینی نیز وجود دارد. پزشک علائم و سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند. ترشحات چشمی نیز به‌منظور تعیین نوع عفونت مورد بررسی قرار می‌گیرند. عفونت‌های چشمی ممکن است از نوع ویروسی یا باکتریایی باشند.

در آزمایش دیگر ترکیب شیمیایی اشک مورد بررسی قرار می‌گیرد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، در افراد مبتلا به اپیفورا تعداد ذرات کمتری در اشک‌ها وجود دارد.

برای درمان آبریزش چشم از چه روش‌هایی استفاده می‌شود

در برخی مواقع آبریزش نیاز به درمان خاصی نداشته و پس از چند روز خود به خود رفع می‌شود. درمان آبریزش‌های چشمی بستگی به‌علت آن دارد. پس از شناسایی علت، از روش‌های درمانی مختلف برای درمان استفاده می‌شود.

درمان آبریزش‌های چشمی ناشی از ورود جسم خارجی به چشم‌ها

در این صورت باید چشم‌ها با استفاده از آب تمیز با ملایمت شسته شود. در صورتی که افراد از لنزهای چشمی تماسی استفاده ‌کنند، باید ابتدا دست‌ها را کاملاً با آب و صابون شسته و سپس لنزها را از روی چشم بردارند.

استفاده از لنزهای قدیمی و سخت یکی از عوامل آبریزش چشم است. عدم استفاده از این قبیل لنزها در کاهش آبریزش‌های چشمی تأثیر زیادی دارد.

درمان آبریزش‌های چشمی ناشی از آلرژی

آبریزش‌های چشمی ناشی از آلرژی معمولاً فصلی هستند. در فصل‌های بهار و تابستان که گیاهان گرده‌های خود را در هوا پراکنده می‌کنند، آلرژی‌های فصلی افزایش پیدا می‌کند. به افرادی که مستعد آلرژی هستند، توصیه می‌شود که در صورت امکان در چنین فصولی کمتر به فضای بیرون از منزل تردد کرده و بیشتر در منزل بمانند؛ پنجره‌ها را بسته و برای تهویه فضای داخل منزل کولر را روشن کنند. به این ترتیب از احتمال بروز علائم آلرژی از قبیل ریزش مداوم اشک از چشم‌ها، عطسه، قرمزی چشم و سایر علائم پیشگیری می‌شود.

برای درمان آبریزش‌های چشمی ناشی از آلرژی پزشک داروهای ضدآلرژی تجویز می‌کند. داروهای ضدآلرژی به کاهش واکنش‌های آلرژیک بدن کمک زیادی می‌کنند. برخی از داروهای ضدآلرژی مورد استفاده در درمان عبارتند از:

1.آنتی هیستامین؛

2.داروهای ضد احتقان؛

3.اسپری بینی کرومولین سدیم؛

4.ایمنوتراپی؛

5.قطره برای آبریزش چشم.

درمان آبریزش‌های چشمی مربوط به عفونت و التهاب

در اغلب مواقع عفونت‌های ویروسی چشم نیاز به درمان خاصی ندارند، بلکه بعد از مدت کوتاهی به‌طور خود به خود برطرف می‌شوند. معمولاً عفونت‌های باکتریایی چشم یا پلک را پزشک با تجویز قطره یا پمادهای آنتی‌بیوتیک درمان می‌کند. در این شرایط کمپرس‌های گرم برای تسکین تورم و آب استریل برای شستشوی ترشحات توصیه می‌شوند.

درمان انسداد مجاری اشک و تغییرات پلک

تغییرات پلک با انجام جراحی ترمیم می‌شوند. انسداد مجاری می‌تواند به‌صورت خود به خود رفع شود. گاهی برای رفع این عارضه نیاز به درمان‌های آنتی بیوتیکی به‌منظور رفع عفونت‌ها است. کمپرس گرم همراه با آب استریل در پاکسازی تأثیر زیادی دارد.

گاهی برای باز کردن انسداد مجاری اشکی نیاز به انجام جراحی است. این جراحی داکریوسیستورینوستومی (DCR) نامیده می‌شود. در این نوع جراحی پروب کوچک وارد مجاری اشک شده و آن‌ها را باز می‌کند. زمانی که افراد دچار آبریزش‌های چشمی شدید می‌شوند، به‌گونه‌ای که روند عادی زندگی آن‌ها مختل شود، DCR برای درمان استفاده می‌شود. در صورتی که کیسه اشک عفونت کرده و در نتیجه مجرای اشک بسته شود نیز DCR از روش‌های پیشنهادی برای درمان است. در این شرایط جراحی مانع از تورم‌های قرمز و دردناک مکرر در گوشه چشم می‌شود. برای انجام این قبیل جراحی‌ها باید تمام جوانب مثبت و منفی آن در نظر گرفته شود.

تزریق بوتاکس به‌منظور درمان آبریزش چشم

تزریق بوتاکس سبب شل شدن عضلات نزدیک به مجاری اشکی و درمان آبریزش چشم می‌شود.

توصیه‌هایی برای پیشگیری از آبریزش چشم

توجه به برخی نکات ساده باعث پیشگیری از آبریزش شدید چشمی و مشکلات متعاقب آن می‌شود:

1.توجه به بهداشت فردی، شستشوی مرتب دست‌ها و پرهیز از دست زدن به‌صورت و چشم‌ها ممکن است باعث تسکین آبریزش از چشم‌ها شود؛

2.محافظت از چشم‌ها توسط عینک آفتابی هنگام خروج از خانه به پیشگیری از مشکلات آبریزش ناشی از نور خورشید یا آلرژی کمک می‌کند؛

3.کاهش زمان کار با موبایل، تلویزیون و رایانه سبب کاهش فشارهای وارد شده بر چشم می‌شود.

کلام آخر

آبریزش چشم با اصطلاح علمی Epihora مربوط به زمانی می‌شود که اشک بیش از اندازه در چشم‌ها تولید و سرازیر شود. عوامل متعددی از قبیل حساسیت و آلرژی، عفونت و التهاب، تغییرات پلک، ورود جسم خارجی به چشم‌ها، استفاده از برخی داروها از قبیل داروهای شیمی‌درمانی، سرماخوردگی، نور شدید خورشید و بسیاری از عوامل دیگر باعث بروز این مسئله می‌شوند.

معمولاً آبریزش از چشم مشکلات جدی نیست، اما ناراحت کننده بوده و به همین دلیل نیاز به درمان دارد. درمان این بیماری بستگی به‌علت آن دارد. استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین و رفع انسداد مجاری اشک از جمله روش‌های درمانی مورد استفاده هستند.

سؤالات متداول

1.آیا استفاده از کرم ضد آفتاب نیز باعث آبریزش چشم می‌شود؟

به افراد توصیه می‌شود که برای ناحیه دور چشم از ضد آفتاب‌های مخصوص دور چشم استفاده کنند. در صورتی که ضد آفتاب مخصوص این ناحیه نباشد، ممکن است افراد دچار آبریزش چشم شوند.

2.آیا برای درمان آبریزش چشم حتماً باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که آبریزش چشم بیش از یک هفته ادامه پیدا کرد و فرد علت خاصی برای آبریزش پیدا نکرد، باید به پزشک مراجعه شود. علاوه بر این در شرایطی که آبریزش در چند روز شدیدتر شد، حتماً باید توسط پزشک بررسی شود. اگر فرد به این نتیجه رسید که علت آبریزش از چشم‌ها ورم ملتحمه است، باید به پزشک مراجعه کرده تا اقدامات دارویی انجام شود. ورم ملتحمه ممکن است ویروسی و واگیردار باشد.

3.علت ریزش زیاد اشک بعد از حمام کردن چیست؟

در صورتی که فقط بعد از حمام کردن افراد شاهد آبریزش‌های چشمی‌هستند، ممکن است به مواد شوینده حساسیت داشته باشند؛ استفاده از قطره چشمی‌ کتوتیفن و اشک‌های مصنوعی به رفع این مشکل کمک زیادی می‌کند. هرچند توصیه می‌شود که برای تشخیص علت قطعی افراد به پزشک مراجعه کنند.